Na jaren van investeren in de reactivering van industrieel erfgoed kon woningcorporatie Trudo de aandacht op Strijp-S verleggen naar nieuwbouw. Het voormalige Philipsterrein in Eindhoven heeft zijn plek in de stad gevonden. Samen met de gebiedspartners VolkerWessels en de gemeente is Trudo erin geslaagd om een creatieve, energieke, ondernemende urban culture tot stand te brengen, het soort omgeving dat ontbrak in Eindhoven en waar wel behoefte aan bestond. Op het centraal gelegen driehoekige deelterrein dat Trudo verwierf, kregen karakteristieke gebouwen als het Klokgebouw, het Ketelhuis en de Machinekamer publieke functies. De buitenruimte van het Ketelhuisplein werd ingericht en geprogrammeerd. Tijdens de Dutch Design Week is dit nu een van de centrale locaties. In de monumentale fabrieksgebouwen Anton en Gerard zijn appartementen gebouwd. En een fabriekshal zonder erfgoedstatus kreeg een tijdelijke bestemming als bmx- en skatehal.
Die fabriekshal speelt een cruciale rol bij de bouw van Haasje Over. Dat is een van de twee nieuwe woontorens waarmee Trudo een vervolg geeft aan de gebiedsontwikkeling; de andere is de groene Trudo Toren, zo’n 200 meter verderop. Beide zijn ongeveer 70 meter hoog. Van de twee reageert Haasje Over in zijn ontwerp het meest direct op de industriële omgeving. Dat zit in de strakke vormentaal, de oranjebruine kleur, het onafgewerkte beton en zichtbare leidingen, maar vooral in de bruggen aan twee kanten. Ze refereren aan de loopbruggen en leidingstraten van het oude fabriekscomplex.
De bruggen
Met een van die bruggen springt Haasje Over over de skatehal heen. Dat was niet van meet af aan de bedoeling. Oorspronkelijk was het idee om de hal na beëindiging van het tijdelijke gebruik te slopen. Maar de urban sports sloegen zodanig aan, dat ze onmisbaar werden voor de stedelijke cultuur die op Strijp-S juist werd gezocht. Samen met onder meer aannemer Stam & De Koning (onderdeel van VolkerWessels) ging Trudo op zoek naar een bouwconstructie waarmee een deel van het woningbouwprogramma op een brede brug over de hal heen gebouwd kon worden. Pas toen dat haalbaar en realistisch bleek, is een architect aangezocht. Dat werd Don Murphy van VMX, die veel gevoel bleek te hebben bij de industriële context. Hij stelde voor om ook een tweede brug te maken, een slankere brug op grotere hoogte die de oversteek maakt naar de daktuin van het gebouw Anton. Bewoners van Haasje Over kunnen zo van het groene dak profiteren, en bewoners van Anton van een collectieve ruimte in Haasje Over, waar de brug direct op aansluit.
Bijzondere woningen op een bijzondere plek
In totaal telt het complex 185 woningen, allemaal in de sociale huursector. Met zo’n vijftig vierkante meter zijn ze relatief klein. Bij de 137 lofts in de toren staat daar tegenover dat ze 3,5 meter hoogte hebben, genoeg om desgewenst een extra vloer in te bouwen als berg- of slaapruimte. Ze bieden bovendien een riant uitzicht over de stad, vanuit vensters die vrijwel de gehele hoogte van de woning bestrijken.
De eerste en tweede verdieping zijn in gebruik als fietsenstalling en berging. In de plint bevinden zich commerciële functies, die bijdragen aan de stadse atmosfeer. Op de brug over de skatehal zijn maisonnettes gebouwd. Ze zijn gegroepeerd in een hof op hoogte, ontsloten vanaf de binnenzijde, zodat de gevels aan de buitenkant aan alle kanten strak konden zijn. Het binnenterrein van het hof is open, dat wil zeggen dat het direct zicht biedt op het dak van de skatehal – constructief is dit dak te zwak om het te vergroenen. Op het dak van de maisonnettes zelf ligt wel sedum en op het dak van de woontoren is een ‘powernest’ met zonnepanelen en windmolens geïnstalleerd.
Slimmer kopen
Minder zichtbaar, maar zeker zo bepalend voor het opdrachtgeverschap van Trudo is het financiële model. Corporaties mogen in principe alleen bouwen voor de sociale huur. Trudo vergroot de financiële mogelijkheden via een systeem van ‘Slimmer Kopen’. Woningzoekenden krijgen de mogelijkheid om een woning te kopen met een flinke korting op de marktwaarde. Zodra ze weer vertrekken, in veel gevallen met een hoger inkomen dan bij aankoop, heeft Trudo het recht van terugkopen en wordt de korting verrekend. De bewoner en de corporatie delen winst of verlies. De woning wordt vervolgens via hetzelfde Slimmer Kopen-systeem doorverkocht of gaat terug de sociale huur in.
Concreet betekent dit dat de bewoner de woning in vol eigendom krijgt, maar ook dat Trudo belang houdt bij de waardeontwikkeling. Dat schept een financieel-economische basis voor investeringen in de leefomgeving. In een gebiedsontwikkeling als Strijp-S pakt dat goed uit. De waarde van de appartementen in Haasje Over zit niet alleen in het gebouw zelf, maar juist ook in de omgeving: het herbestemde erfgoed, de stedelijke vibe en een permanente, intensief gebruikte bmx- en skatehal.
Bekijk de korte documentaire over deze nominatie hier.